Bicie dzwonu Zygmunta po raz pierwszy rozbrzmiało w Krakowie 13 lipca 1521 roku

Dzwon Zygmunt, powszechnie znany jako Dzwon Zygmunta, jest najbardziej rozpoznawalnym polskim dzwonem. Znajduje się na Wieży Zygmuntowskiej, która jest częścią północnej fasady katedry wawelskiej w Krakowie. Dzwon ten został ufundowany przez Zygmunta I Starego i otrzymał jego imię.

Przez wiele lat Dzwon Zygmunt był największym dzwonem w Polsce, aż do roku 1999, kiedy to został przewyższony masą i rozmiarem przez dzwon Maryja Bogurodzica w Licheniu.

Historia

Na początku dzwon ten nosił tytuł magna campana regia, czyli "wielki dzwon królewski", ponieważ był dedykowany wielu świętym, którzy byli patronami króla fundatora. Później zaczęto go nazywać Zygmuntem od imienia głównego świętego patrona króla, a także dzwonem Zygmunta, odniesienia do fundatora, czyli samego króla Zygmunta I Starego.
Wnętrze klosza dzwonu posiada kompleksową strukturę, składającą się z okrągłych wgłębień o średnicach mieszczących się między 17 a 22 mm i głębokości od 1 do 1,5 mm. Ta wspaniała dekoracja w stylu renesansowym jest unikalna i niepowtarzalna wśród innych dzwonów. Jednakże nie ma dowodów na to, że ta struktura ma bezpośredni wpływ na dźwięk dzwonu.

Wnętrze kielicha dzwonu zawiera żelazne uchwyty, na których wiszą serca o gotyckim wystroju, ozdobione kanelurami. Serce jest zawieszone na pasie z wołowej skóry, składającym się z dwunastu warstw w najgrubszym miejscu. Składa się ono z ucha, trzonu i kuli, która uderza w najgrubsze miejsce kielicha dzwonu, zwane kryzą.
Poniżej kuli znajduje się ogon, który pełni rolę przeciwwagi serca i kontroluje jego prędkość. Serce dzwonu Zygmunt, podobnie jak smyczek w skrzypcach, wywołuje dźwięk tego wspaniałego instrumentu, który jest znany jako idiofon. Wspaniały dźwięk dzwonu Zygmunt jest wynikiem harmonijnego współbrzmienia wielu składowych tonów, z których najniższy to "Fis" w oktawie wielkiej. Natomiast główny dźwięk uderzeniowy dzwonu (strike note) to "g" w oktawie małej.
Zygmunt z pewnością jest uważany za króla polskich dzwonów i władcę polskich serc. Jest to instrument, który od ponad pięciuset lat odzwierciedla znaki czasu związane nie tylko z historią naszego narodu, ale także Europy. To właśnie w momencie jego powstania Rzeczpospolita Jagiellońska odegrała główną rolę w polityce krajów leżących w samym sercu naszego kontynentu, a jej wpływ sięgał daleko poza jego granice.

Stare serce Dzwonu Zygmunt

Pierwotne serce dzwonu było wykonane z żelaza. Mierzyło 218,5 cm długości i ważyło 323 kg. Po raz pierwszy uderzyło w klosz Zygmunt 13 lipca 1521 r. podczas uroczystości św. Małgorzaty. Służyło przez 479 lat, wykonując w tym czasie około 12 milionów uderzeń. W XIX wieku serce trzykrotnie pękało i było naprawiane. Ostatnie uderzenie pierwotnego serca dzwonu miało miejsce w Boże Narodzenie 2000 r., wtedy też zauważono jego czwarte pęknięcie. Uszkodzone serce zostało zastąpione nowym, które rozpoczęło bicie 14 kwietnia 2001 r.